Door de klimaatverandering stijgt de zeespiegel en veel laaggelegen eilanden lopen gevaar. Maar het is onmogelijk om te bepalen welke gemeenschappen als eerste zullen vertrekken. Over een miljoen mensen leven op koraalatollen zoals die van de Malediven, Tuvalu, Kiribati en de Marshalleilanden. Deze eilanden liggen slechts een paar meter boven zeeniveau, waardoor ze tot de plekken behoren die het grootste risico lopen op de stijging van de zeespiegel als gevolg van de klimaatverandering.
Vijf onbewoonde eilanden op de Salomonseilanden zijn al onder de golven verdwenen in de afgelopen eeuw. De Malediven, Kiribati, Tuvalu en de Marshalleilanden lopen het grootste risico omdat het allemaal atollen zijn; andere landen hebben ook laaggelegen eilanden, maar hebben meer hoger gelegen grond beschikbaar om naartoe te vluchten. Dus welke laaggelegen eilanden zullen het snelst onder water staan – en onbewoonbaar zijn – als gevolg van de klimaatverandering? Het blijkt dat die vraag onmogelijk te beantwoorden is. Vier eilanden laten zien waarom.
MAINADHOO, HUVADHOO ATOL, MALEDIVEN
Ten eerste hebben wetenschappers geen nauwkeurige hoogtegegevens voor veel van deze verafgelegen eilanden en zelfs als ze die wel hadden, dan voorspelde die informatie niet wanneer ze onder water zouden komen te staan. “Atol-eilanden zijn zeer dynamische plaatsen,” zegt Geronimo Gussmann, een onderzoeker bij het Global Climate Forum. “Ze veranderen van vorm, ze worden hoger. Soms smelten ze heel snel samen.
Zand kan zulke koraalriffen laten groeien, blijkt uit een paper uit 2018 over het eiland Mainadhoo in de Malediven. Maar eilanden krijgen nieuw zand van koraalriffen, en de opwarming van de aarde doodt koraal. Bij een extra 3,6 graden Fahrenheit (2 graden Celsius) sterft 99% van de koraalriffen. Bij 2,7 F (1,5 C), blijven sommige koralen.
De gezondheid van koralen bepalen welke eilanden gelijke tred kunnen houden met de stijgende getijden.
ROI-NAMUR EILAND, KWAJALEIN ATOL, REPUBLIEK DER MARSHALLEILANDEN
Eilanden hoeven niet te verdwijnen om onbewoonbaar te worden. Als golven over laaggelegen eilanden rollen, vervuilen ze zoet grondwater met zout. Hogere zeeën betekenen frequente overstromingen en het grondwater kan zich niet herstellen van dagelijkse of zelfs jaarlijkse overstromingen: voedselbomen sterven af en er moet water worden geïmporteerd. Een artikel uit 2018 in Science Advances uit 2018 analyseerde overstromingen op Roi-Namur in de Marshalleilanden. Er werd voorspeld dat de meeste atol-eilanden geen drinkbaar water meer zullen hebben in de jaren 2060 (als de wereldwijde klimaatdoelstellingen niet worden gehaald) of in de jaren 2030 als de ijskappen instorten volgens het “worst case scenario” voor klimaatverandering. Duizenden Marshall Eilanders zijn al geëmigreerd.
MUNDOO, LAAMU ATOL, DE MALEDIVEN
Veel eilandbewoners passen zich aan, zelfs ondanks verwoestende overstromingen, dus alleen al het definiëren van “bewoonbaar” is een uitdaging. “Het is prikken in de bijenkorf,” vertelde Gussmann aan Live Science. Het eiland Mundoo in de Malediven is maar een paar blokken breed op het breedste punt en heeft een school, prachtige stranden en een aantal sportteams. Er wonen minder dan 200 mensen – maar zelfs dat aantal is verrassend. In 2004 werden Mundoo en het naburige Kalhaidhoo geteisterd door overstromingen. De regering kondigde aan dat beide eilanden voortaan onbewoond zouden zijn – “Mundoo heeft in principe geen investeringen van de overheid ontvangen,” zei Gussmann – maar veel Mundoo gezinnen verhuisden terug. Eilanden zonder financiering van de centrale overheid, zei Gussmann, kunnen als eerste onbewoond worden, maar politieke wil kan voor verrassingen zorgen.
FONGAFALE, FUNAFUTI ATOL, TUVALU
Stedelijke eilanden krijgen meer investeringen dan landelijke eilanden, maar ook zij worden met uitdagingen geconfronteerd. Op Tuvalu, het hoofdeiland van Fongafale, wonen ongeveer 4.000 mensen. Tegen 2100 kan 95% van het eiland overstromen tijdens vloedgolven.
BRON: Live Science / het Groene Podium
