In steeds meer berichten blijkt dat wereldwijd een toenemend aantal mensen het oneens zijn met onze huidig economisch en politiek bestel als het gaat om klimaatbeleid. Hier kijken we naar de 6 jonge Portugezen die een historische klimaatzaak zijn gestart tegen maar liefst 32 landen.
Vorige week woensdag hebben de 6 Portugezen tussen 11 en 24 jaar oud bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) het opgenomen tegen 32 landen omdat ze hen niet hebben beschermd tegen klimaatverandering. De historische rechtszaak is de eerste keer dat zoveel landen zich moeten verdedigen voor een rechtbank ter wereld. Alle 27 lidstaten van de Europese Unie, het Verenigd Koninkrijk, Turkije, Rusland en Noorwegen behoren tot de beklaagden.
De Portugese jongeren zeggen dat de passiviteit van regeringen op het gebied van klimaatverandering hun mensenrechten schendt en jongeren discrimineert.
De verwoestende hitte en bosbranden in Portugal beperken hun mogelijkheden om te slapen en te sporten, schaden hun lichamelijke gezondheid en veroorzaken geestelijk leed. Ze zeggen ook dat klimaatangst nu wijdverspreid is onder hun generatie.
“De branden zijn heel dicht bij waar ik woon,” vertelde Martim Duarte Agostinho, 20, aan Euronews in Straatsburg voorafgaand aan de rechtszaak.
“De branden hebben mijn leven en dat van mijn zussen al in gevaar gebracht. Er zijn schooldagen verloren gegaan door een van mijn kleine aandoeningen aan de luchtwegen,” legde hij uit.
Dunja Mijatović, mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa, kwam tussenbeide als derde partij tijdens de eerste dag van het proces op woensdag. Ze vertelde Euronews dat “de tijd rijp is om woorden om te zetten in daden”.
“We weten dat er talloze resoluties zijn, talloze verdragen, prachtige woorden op papier. Maar de daad ontbreekt,” voegde ze eraan toe.
KLIMAATVERANDERING KENT GEEN GRENZEN
Een twistpunt zal zijn of de rechtbank aanvaardt dat andere landen dan Portugal verplichtingen hebben om de zes jongeren te beschermen tegen de verwoestende gevolgen van klimaatverandering.
De jongeren zeggen dat de opwarming van de aarde geen grenzen kent, terwijl ze in de frontlinie van de klimaatcrisis leven, met Portugal dat de afgelopen jaren te kampen heeft gehad met recordhitte en dodelijke bosbranden. Als de aarde op de huidige manier blijft opwarmen, zal Portugal te maken krijgen met hittegolven van 40°C die een maand of langer aanhouden.
Eerdere uitspraken van het EHRM zeggen dat landen in “uitzonderlijke gevallen” verantwoordelijk zijn voor de mensenrechten van mensen buiten hun grenzen.
Maar de verdedigende regeringen beweren dat de jongeren onvoldoende bewijs hebben geleverd dat er een “direct oorzakelijk verband” is tussen het klimaatbeleid van de regeringen en de schade die ze hebben geleden. Ze zeggen dat er onvoldoende medisch bewijs is geleverd om schade aan de lichamelijke en geestelijke gezondheid aan te tonen.
Ze wijzen ook op hun verantwoordelijkheid om de mensenrechten van burgers buiten hun eigen rechtsgebied te beschermen.
EEN JURIDISCHE MIJLPAAL
Volgens de Portugese jongeren wordt hun recht op leven, gezinsleven en privacy, zoals vastgelegd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, geschonden.
Ze zeggen ook dat de regeringen hun recht schenden om gevrijwaard te blijven van marteling, onmenselijke of vernederende behandeling, een recht dat werd opgenomen op aanbeveling van de rechters zelf. Een positieve uitkomst zou juridische geschiedenis schrijven, aangezien de rechtbank nog nooit schendingen van dit specifieke mensenrecht heeft vastgesteld in een zaak over het milieu.
Volgens Kate Higham, beleidsmedewerker aan het Grantham Institute, London School of Economics, zou een positieve uitspraak gebruikt kunnen worden om “de argumenten in binnenlandse klimaatzaken tegen regeringen en mogelijk bedrijven te versterken”.
“De zaak kan een doorbraak betekenen voor klimaatrechtszaken. Als de uitspraak op alle gronden succesvol is, moeten de aangeklaagde regeringen het roer omgooien en hun uitstoot sneller verminderen om aan te tonen dat ze zich aan de uitspraak houden,” zei ze.
De zaak wordt behandeld door een panel van 17 rechters in de rechtbank in Straatsburg, waar eerder dit jaar de eerste klimaatrechtszaken tegen Europese landen werden behandeld.
In maart heeft een groep hooggeplaatste Zwitserse vrouwen en een voormalige Franse burgemeester hun regeringen aangeklaagd wegens gebrek aan daadkrachtige klimaatmaatregelen.
DODELIJKE PASSIVITEIT VAN REGERINGEN
Het juridische team van de jongeren zal aanvoeren dat de ontoereikende klimaatdoelen van de 32 regeringen direct verantwoordelijk zijn voor de snel verslechterende levenskwaliteit van de jongeren.
“Het klimaatbeleid van de Europese regeringen komt overeen met een catastrofale opwarming van de aarde van 3 graden deze eeuw,” legt Gerry Liston, senior advocaat voor GLAN, uit.
“Voor de dappere jeugdige aanvragers is dat een levenslange veroordeling tot extreme hitte die zelfs naar de huidige, snel verslechterende maatstaven onvoorstelbaar is,” voegde hij eraan toe.
De Europese Commissie heeft toestemming gekregen om als derde partij in de zaak te interveniëren.
In haar schriftelijke opmerkingen aan de rechtbank beweert de Commissie dat de EU “het voortouw neemt bij de inspanningen om de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs te bereiken door zichzelf nog ambitieuzere doelen te stellen voor de uitstoot van broeikasgassen en door verder te gaan dan wat minimaal nodig is om aan haar verplichtingen in het kader van die overeenkomst te voldoen”.
Het blok verwijst ook naar de nationale energie- en klimaatplannen (NECP’s) van zijn lidstaten, als bewijs van hun routekaart om de verwoestende effecten van klimaatverandering te beperken.
Maar landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, hebben onlangs een EU-deadline gemist om hun NECP’s bij te werken. Ook de industrie waarschuwt dat de EU haar 2030-doelstellingen voor groene energie niet zal halen.
Uit een recent rapport van het Duitse Umweltbundesamt (UBA) blijkt dat Duitsland zijn doelstelling om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 65% te verminderen waarschijnlijk niet zal halen. De zaak komt op een moment dat andere Europese landen, zoals het Verenigd Koninkrijk op belangrijke klimaatmaatregelen, zoals het uitstellen van de geleidelijke afschaffing van diesel- en benzineauto’s met vijf jaar tot 2035.
Kijk hier naar de video:
Bron: Het Groene Podium/Euronews
