De wereld wordt geconfronteerd met een wereldwijde noodsituatie op het gebied van water die een bedreiging vormt voor het behalen van de Sustainable Development Goals en zelfs voor het behoud van onze huidige manier van leven. Klimaatverandering, vervuiling en slecht beheer van hulpbronnen zorgen elke dag voor een drastische vermindering van de toegang tot en de veiligheid van water.
Op Wereldwaterdag luidt de VN de noodklok in een rapport dat benadrukt hoe de watertekorten verergeren met het dreigende gevaar van een wereldwijde crisis waarvan het moeilijk zal zijn om terug te komen.
De wereld “bewandelt blindelings een gevaarlijk pad met niet-duurzaam watergebruik, vervuiling en opwarming van de aarde die het levenssap van de mensheid wegzuigen”, zei secretaris-generaal Antonio Guterres van de VN bij de opening van de conferentie.
Volgens het rapport hebben ongeveer 2 miljard mensen geen toegang tot veilig drinkwater, terwijl 3,6 miljard mensen geen toegang hebben tot betrouwbare sanitaire voorzieningen.
“Waterschaarste is endemisch aan het worden”, staat te lezen in het rapport, waarin wordt opgemerkt dat het waterverbruik de afgelopen 40 jaar wereldwijd met ongeveer 1 procent per jaar is toegenomen en dat verwacht wordt dat dit groeipercentage tot 2050 zal aanhouden.
De toegang tot water is zeer ongelijk: op dit moment leeft de helft van de wereldbevolking, vier miljard mensen, minstens één maand per jaar met ernstige waterschaarste. Ongeveer een half miljard mensen heeft het hele jaar door te maken met waterschaarste, en ongeveer 4,2 miljard mensen hebben geen sanitaire voorzieningen, 2,2 miljard mensen hebben geen veilig drinkwater en 700 miljoen mensen zouden tegen 2030 ontheemd kunnen zijn door waterschaarste (waarvan 250 miljoen alleen al in Afrika).
WAT REGERINGEN NOG MOETEN DOEN
Terwijl we hier in Italië op zoek gaan naar een mogelijke oplossing voor de droogte die ons al maanden in haar greep houdt en naar de dringende en concrete noodzaak om het waternetwerk te moderniseren om lekken en verspilling van leidingen te voorkomen en om de behandeling van stedelijk afvalwater efficiënt te maken, komen er, als we naar de macrosystemen kijken, veel dingen in ons op die gedaan zouden moeten worden en die er in plaats daarvan staan alsof ze geen problemen vormen.
Om er één te noemen? Onderzoek toont aan dat, in het algemeen, vlees en melk geproduceerd in intensieve veeteeltsystemen het oppervlakte- en grondwater meer gebruiken en vervuilen dan producten van weide- of gemengde systemen.
Dit is er één, maar wat moeten regeringen nog meer doen? Laten we beginnen met de intensieve veehouderij zelf.
INTENSIEVE VEEHOUDERIJEN
Op de conferentie Extinction or Regeneration kwamen alarmerende gegevens naar voren:
- Ongeveer 70% van het aardoppervlak is bedekt met water, maar slechts 1% daarvan is toegankelijk zoet water.
- de landbouw verbruikt maar liefst 70 procent van al het zoetwater wereldwijd – ongeveer een derde daarvan is gerelateerd aan de vlees- en zuivelproductie
In feite is de watervoetafdruk van dierlijke producten groter dan die van plantaardige producten met dezelfde voedingswaarde.
Ik heb uit de eerste hand de verwoestende impact gezien die vervuiling door intensieve veehouderij heeft op onze kostbare waterwegen over de hele wereld,” zegt Philip Lymbery, wereldwijd directeur van Compassion in World Farminge en auteur van boeken als Farmageddon en het net verschenen Only Sixty Crops Remain. Het creëert ‘dode zones’ in rivieren en oceanen waar niets kan leven. We moeten landbouw gaan bedrijven die de natuur ten goede komt in plaats van haar te schaden. Te lang heeft de voedselproductie het feit genegeerd dat, als we niet oppassen, beperkte hulpbronnen zoals water uiteindelijk opraken. We hebben oplossingen nodig, en snel.
Wat moeten regeringen doen? Meer aandacht besteden aan duurzame glastuinbouw: efficiëntiemaatregelen in de hele agrovoedingsketen kunnen helpen water en energie te besparen, zoals precisie-irrigatie of de productie van hernieuwbare energie. Regeringen moeten de kracht van de natuur benutten in plaats van de vernietiging en aantasting ervan toe te staan in de zoektocht naar voedsel en energie. “Groene infrastructuur”, zoals aarden dammen om afvloeiing in akkers op te vangen of bosaanplant om de bodem te beschermen en het aanvullen van grondwater te bevorderen, zijn voorbeelden van het creëren van een duurzamere water-voedsel-energie nexus en een “groenere” economie.
WATERVERLIES
Een zeer ernstig probleem. Zorgwekkend is de situatie van de waterscheidingen: de uitbreiding van reservoirs houdt geen gelijke tred met de bevolkingsgroei en de opslagcapaciteit krimpt steeds meer door sedimentatie, overexploitatie van grondwater en toenemend verlies van oppervlaktewater door de stijgende temperaturen.
Wat ons betreft, als we kijken naar het waterverbruik voor civiel gebruik, is Italië ongeëvenaard onder de EU-landen: 220 liter per inwoner per dag tegenover een EU-gemiddelde van 165 liter. Bovendien is de Italiaanse waterinfrastructuur een zeef. Het percentage waterverliezen tijdens de distributie bedraagt 42,2 procent, waarmee ons land op de vierde plaats komt van de 27 EU+K-landen, terwijl het cijfer voor lineaire verliezen, met 9.072 m3/km/jaar, ons op de laatste plaats in Europa plaatst.
Wat moet de overheid doen? Het zou dringend noodzakelijk zijn om een vermindering van het verbruik van “nieuw” water op te leggen, om fabrieken en processen te ontwerpen die het waterverbruik minimaliseren, om te controleren op lekken en deze te voorkomen, om fabrieken te verplichten om hun watervoetafdruk en openbare massabalansen met betrekking tot het gebruikte en geloosde water te berekenen, en om het watersysteem te moderniseren. Cruciaal is dan ook om het rioolwaterzuiveringsnetwerk, dat nog steeds onvolledig is, te voltooien en bestaande, vaak slecht functionerende rioolwaterzuiveringsinstallaties te verbeteren.
MULTINATIONALS ZIJN NOG STEEDS TE STERK
De afgelopen uren is in een rapport van het United Nations University Institute for Water Environment and Health (UNU-INWEH) en de Canadese McMaster University te lezen dat gebotteld water in slechts vijftig jaar tijd is getransformeerd tot “een belangrijke en in wezen zichzelf in stand houdende economische sector”, met een groei van 73 procent van 2010 tot 2020.
Uit de analyse bleek dat de groei van de sector op de lange termijn een negatieve invloed heeft op investeringen en de ontwikkeling en verbetering van de openbare watervoorzieningsinfrastructuur. Investeringen die hadden kunnen gaan naar het verbeteren van openbare watersystemen worden afgeleid naar de flessenwaterindustrie, wat resulteert in beperkte vooruitgang in het leveren van schoon, betrouwbaar water aan degenen die het het meest nodig hebben.
Wat moeten regeringen doen? Schaakmat multinationale ondernemingen en behandel water als een schaars goed. Geïntegreerd waterbeheer biedt een breed kader voor overheden om patronen in watergebruik af te stemmen op de behoeften en eisen van verschillende gebruikers, te beginnen met het milieu zelf.
DE PRIJS VAN WATER OP DE BEURS
Net als diamanten, olie of goud is water beursgenoteerd, beïnvloed door financiële speculatie.
Het was het machtigste hedgefonds ter wereld, Black Rock, dat een essentiële natuurlijke hulpbron veranderde in een grondstof met een eigen economische waarde – ondanks protesten van activisten over de hele wereld.
Wat moeten regeringen doen? Gewoon nee zeggen tegen deze gruwel.
DE KLIMAATCRISIS
Klimaatverandering is in de eerste plaats een watercrisis. We voelen de gevolgen door toenemende overstromingen, zeespiegelstijging, smeltende gletsjers, bosbranden en droogte.
Maar water kan klimaatverandering tegengaan. Duurzaam waterbeheer is essentieel om de veerkracht van samenlevingen en ecosystemen op te bouwen en koolstofemissies te verminderen. Iedereen heeft een rol te spelen: acties op individueel en huishoudelijk niveau zijn van vitaal belang.
Extreme weersomstandigheden maken water schaarser en meer vervuild, en deze effecten in de hele watercyclus bedreigen duurzame ontwikkeling, biodiversiteit en de toegang van mensen tot water en sanitaire voorzieningen.
Overstromingen en zeespiegelstijging kunnen land en waterbronnen vervuilen met zout water of fecaliën en schade veroorzaken aan water- en sanitaire infrastructuur. Gletsjers, ijskappen en sneeuwvelden verdwijnen snel. Ook droogtes en branden destabiliseren gemeenschappen en leiden in veel gebieden tot onrust onder de bevolking en migratie. De vernietiging van vegetatie en boombedekking verergert bodemerosie en vermindert de aanvulling van grondwater, waardoor waterschaarste en voedselonzekerheid toenemen.
Wat moeten regeringen doen? Klimaatbeleidsmakers moeten water centraal stellen in hun actieplannen, omdat duurzaam waterbeheer gemeenschappen zou helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering door veerkracht op te bouwen, de gezondheid te beschermen en levens te redden. Het zou ook de klimaatcrisis zelf verzachten door ecosystemen te beschermen en de koolstofuitstoot van het transport en de behandeling van water en sanitaire voorzieningen te verminderen.
Dit artikel “Giornata mondiale dell’acqua, è allarme per la crisi idrica: 5 cose che i Governi devono (ancora) fare” verscheen eerder op Green Me.
