SANTA CRUZ – Lage huizen strekken zich uit over de winderige kust van Estepa, met de diepblauwe zee als achtergrond. De woestijn van steen en stof is nu bezaaid met groene wijngaarden. Twee jaar geleden begon een groep dromers de tuinen en boerderijen waar ze wijnstokken en druiven hadden samen te voegen tot een nieuw gemeenschapsproject.
Het stadje Caleta Olivia, in het departement Deseado in de regio San Jorge Golf in het zuiden van Argentinië, heeft verhalen van de B&R (geboren en getogen in het gebied) en C&S (kom en blijf), zoals ze hier worden genoemd. Onder de laatstgenoemden is er een mix van degenen die begin 1900 arriveerden en vele anderen die na de ontdekking van olie in de regio vanuit de noordelijke provincies van Argentinië arriveerden met koffers en hoop op betere banen bij het bedrijf YPF, momenteel het grootste oliebedrijf in Argentinië.
Volgens de volkstelling van 2021 heeft Caleta Olivia 75.000 inwoners. Vandaag de dag heeft deze stad nieuwe economische activiteiten ontwikkeld: een pijler van het toerisme, verbonden met het gemeentelijke natuurreservaat, waar zeeleeuwen, meeuwen en aalscholvers leven. En onlangs heeft de stad een voor de regio ongebruikelijke productie gelanceerd: de meest zuidelijke wijn ter wereld.
VERZAMELING VAN STEDELIJKE WIJNGAARDEN
Veel van de wijngaarden van Caleta hebben hybride wijnstokken die werden samengesteld met wijnstokscheuten en stokken die werden meegebracht door degenen die de stad kwamen bewonen. Veel van de planten zijn nu tussen de 70 en 90 jaar oud en produceren tussen de 80 en 110 kg druiven per jaar.
Silvia Pérez, een C&S die op haar 21e vanuit haar geboorteland Salta in Argentinië aankwam, vertelt haar verhaal. Ze is nu 62, is al 30 jaar lerares en wacht op haar pensioen. Ze woont samen met haar man, die gemeenteambtenaar is, en heeft twee kinderen en drie kleinkinderen. Ze ontdekte dat haar wijnstokken, die haar grootouders als kleine zaailingen meebrachten uit Salta, hun familie-erfenis nieuw leven konden inblazen met nieuwe mogelijkheden.
Caleta Olivia is voornamelijk gewijd aan olie en handel. Maar nadat de gemeente de wijngaarden van 80 boerderijen had geïnventariseerd en 70 stedelijke wijngaarden nieuw leven had ingeblazen, ontdekten zo’n 150 families dat ze samen konden komen om te profiteren van de vruchten van hun planten. De eerste gemeenschapsoogst was in april van dit jaar en 53 buren oogstten 2.500 kg druiven.
TRAINING OM TE GROEIEN
Carmen Almendra, de plaatselijke Staatssecretaris van Bosbouw, zegt dat “alles begon met training en groeide dankzij het geleidelijke enthousiasme van de buren die druivenstokken hebben en die kwamen kijken of ze waarde konden toevoegen aan deze grondstof”.
De gemeente bood maandelijks gratis trainingssessies aan, gegeven door landbouwingenieur en oenoloog DarÃo González Maldonado, een inwoner van San Juan die in Patagonië woont. Sindsdien ging alles vooruit: halverwege 2021 richtten ze een wijnstokkwekerij op in de gemeentelijke boerderij, waar ze ongeveer 2.500 nieuwe wijnstokplanten verwierven.
Ze gebruikten een behandeling van stekken of scheuten in een braakliggend systeem, wat een vermeerderingsmethode met blote wortel is, legt Maldonado uit. Na een jaar groeiden de planten en werden ze toevertrouwd aan boeren of stedelijke producenten; ze kregen tussen de 50 en 90 planten per gezin, afhankelijk van de fysieke ruimte die ze hadden.
Het voorstel was veelbelovend. Het plan was erop gericht om wijnstokken die tot dan toe alleen patio’s hadden bevlekt en vraatzuchtige vogels hadden aangetrokken, en planten die bijdroegen aan de voedselonafhankelijkheid van veel gezinnen, doordrenkt met emotionele herinneringen, in het plan op te nemen. Tegelijkertijd was het voorstel erop gericht om de aanplant van wijnstokken uit koude gebieden, die uit de gemeentelijke boerderij kwamen, aan te moedigen om een speciale wijn te produceren.
Ondersecretaris Almendra beschreef het proces trots. “Het herstel van de gemeentelijke boerderij begon midden in de pandemie, in juni 2020. Na de schoonmaak werden de eerste twee kassen opgezet, waar groenten werden geplant,” zei ze. In 2021 werd de derde kas gebouwd en midden 2022 de vierde.
Ze brachten [de wijnstokken] over om hun thuisland niet te vergeten.
Er werd ook een gemeentelijke wijngaard aangelegd met in totaal 500 planten van vijf variëteiten die heel goed groeien in zuidelijke gebieden, waaronder Merlot, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Noir en Sauvignon Blanc. De wijngaard is omheind en wordt druppelgeïrrigeerd. Er is ook een perceel met zaai- en steenfruitbomen aangelegd en een ander met aardbeien, zwarte bessen en rode bessen.
GEMEENSCHAPPELIJKE WIJNGAARDEN
Toen het staatssecretariaat van bosbouw in 2021 een inventarisatie maakte van de buurten en boerderijen, was er weerstand en weinig vertrouwen in het voorstel. Maar de buren meldden zich beetje bij beetje aan. Eén keer per maand bezocht de trainer González Maldonado hun boerderijen en stelde een agenda op om de ruimte die ze hadden te controleren en te onderzoeken, om te bepalen welke variëteit op elke plek geplant kon worden. In ruil daarvoor prepareerden de buren de grond, omheinden ze het gebied, zetten ze latwerk op en legden ze irrigatiesystemen aan op hun boerderijen.
Silvia Pérez is dankbaar voor het project: “Ik heb momenteel 70 druivenplanten. Er zijn 30 rode en witte druivenplanten die ik al jaren heb – sommige zijn meegebracht door mijn grootouders uit Salta en andere door de ooms van mijn man uit La Rioja. Daar komen nu 25 Pinot Noir en Gewürztraminer wijnstokken bij, die allebei twee jaar oud zijn.”
In het wijngaardgebied van Caleta Olivia zegt Pérez dat het produceren en deel uitmaken van een project haar kijk op veel dingen heeft veranderd. “Het heeft me vooral geholpen om de planten te waarderen die onze grootouders en ooms hier zoveel jaren geleden naartoe hebben gebracht. En om die vruchten waarde te geven, niet alleen economisch, maar ook in termen van erfgoed en cultuur. Ze brachten ze mee om hun thuisland niet te vergeten,” zegt ze.
De druiven die vroeger als vers voedsel bij vrienden thuis belandden, werden al snel de grondstof, waardoor ze een nieuw belang kregen. “Het was een waardering voor de zorg die we deze planten jarenlang hadden gegeven,” zegt ze.
DROMEN VAN EEN WIJNMAKERIJ AAN ZEE
Hoewel de grondstof beschikbaar is, gaat het project door omdat de gemeente heeft toegezegd een wijnmakerij op te zetten. De provinciale overheid heeft ook beloofd om de benodigde apparatuur te leveren voor de assemblage.
González Maldonado is net zo enthousiast over dit plan als de producenten: “Het programma werd gelanceerd in mei 2021 om de teelt van fijne variëteiten op zeer kleine schaal te bevorderen met modules variërend van 50 tot 300 planten per producent,” herinnert hij zich.
In de tussentijd, met zo’n 1.200 wijnstokken van hybride druiven – die de boeren al hadden en die in zeer goede omstandigheden zijn om wijn van te maken – plus enkele internationale variëteiten, hebben ze een pilot test gedaan van een mousserende blend in een wijnmakerij in Chubut, in het gebied van Lago Puelo. Vandaag de dag hebben ze al een gezamenlijk merk genaamd Del Golfo, waarbij kleine producenten zijn aangesloten.
Dit jaar hadden ze geen flessen meer om te verkopen.
Er werd ook een gemeentelijke wijngaard aangelegd met in totaal 500 planten van vijf variëteiten die heel goed groeien in zuidelijke gebieden, waaronder Merlot, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Noir en Sauvignon Blanc. De wijngaard is omheind en wordt druppelgeïrrigeerd. Er is ook een perceel met zaai- en steenfruitbomen aangelegd en een ander met aardbeien, zwarte bessen en rode bessen.
GEMEENSCHAPPELIJKE WIJNGAARDEN
Toen het staatssecretariaat van bosbouw in 2021 een inventarisatie maakte van de buurten en boerderijen, was er weerstand en weinig vertrouwen in het voorstel. Maar de buren meldden zich beetje bij beetje aan. Eén keer per maand bezocht de trainer González Maldonado hun boerderijen en stelde een agenda op om de ruimte die ze hadden te controleren en te onderzoeken, om te bepalen welke variëteit op elke plek geplant kon worden. In ruil daarvoor prepareerden de buren de grond, omheinden ze het gebied, zetten ze latwerk op en legden ze irrigatiesystemen aan op hun boerderijen.
Silvia Pérez is dankbaar voor het project: “Ik heb momenteel 70 druivenplanten. Er zijn 30 rode en witte druivenplanten die ik al jaren heb – sommige zijn meegebracht door mijn grootouders uit Salta en andere door de ooms van mijn man uit La Rioja. Daar komen nu 25 Pinot Noir en Gewürztraminer wijnstokken bij, die allebei twee jaar oud zijn.”
In het wijngaardgebied van Caleta Olivia zegt Pérez dat het produceren en deel uitmaken van een project haar kijk op veel dingen heeft veranderd. “Het heeft me vooral geholpen om de planten te waarderen die onze grootouders en ooms hier zoveel jaren geleden naartoe hebben gebracht. En om die vruchten waarde te geven, niet alleen economisch, maar ook in termen van erfgoed en cultuur. Ze brachten ze mee om hun thuisland niet te vergeten,” zegt ze.
De druiven die vroeger als vers voedsel bij vrienden thuis belandden, werden al snel de grondstof, waardoor ze een nieuw belang kregen. “Het was een waardering voor de zorg die we deze planten jarenlang hadden gegeven,” zegt ze.
DROMEN VAN EEN WIJNMAKERIJ AAN ZEE
Hoewel de grondstof beschikbaar is, gaat het project door omdat de gemeente heeft toegezegd een wijnmakerij op te zetten. De provinciale overheid heeft ook beloofd om de benodigde apparatuur te leveren voor de assemblage.
González Maldonado is net zo enthousiast over dit plan als de producenten: “Het programma werd gelanceerd in mei 2021 om de teelt van fijne variëteiten op zeer kleine schaal te bevorderen met modules variërend van 50 tot 300 planten per producent,” herinnert hij zich.
In de tussentijd, met zo’n 1.200 wijnstokken van hybride druiven – die de boeren al hadden en die in zeer goede omstandigheden zijn om wijn van te maken – plus enkele internationale variëteiten, hebben ze een pilot test gedaan van een mousserende blend in een wijnmakerij in Chubut, in het gebied van Lago Puelo. Vandaag de dag hebben ze al een gezamenlijk merk genaamd Del Golfo, waarbij kleine producenten zijn aangesloten.
Dit jaar hadden ze geen flessen meer om te verkopen.
Er werd ook een gemeentelijke wijngaard aangelegd met in totaal 500 planten van vijf variëteiten die heel goed groeien in zuidelijke gebieden, waaronder Merlot, Chardonnay, Gewürztraminer, Pinot Noir en Sauvignon Blanc. De wijngaard is omheind en wordt druppelgeïrrigeerd. Er is ook een perceel met zaai- en steenfruitbomen aangelegd en een ander met aardbeien, zwarte bessen en rode bessen.
GEMEENSCHAPPELIJKE WIJNGAARDEN
Toen het staatssecretariaat van bosbouw in 2021 een inventarisatie maakte van de buurten en boerderijen, was er weerstand en weinig vertrouwen in het voorstel. Maar de buren meldden zich beetje bij beetje aan. Eén keer per maand bezocht de trainer González Maldonado hun boerderijen en stelde een agenda op om de ruimte die ze hadden te controleren en te onderzoeken, om te bepalen welke variëteit op elke plek geplant kon worden. In ruil daarvoor prepareerden de buren de grond, omheinden ze het gebied, zetten ze latwerk op en legden ze irrigatiesystemen aan op hun boerderijen.
Silvia Pérez is dankbaar voor het project: “Ik heb momenteel 70 druivenplanten. Er zijn 30 rode en witte druivenplanten die ik al jaren heb – sommige zijn meegebracht door mijn grootouders uit Salta en andere door de ooms van mijn man uit La Rioja. Daar komen nu 25 Pinot Noir en Gewürztraminer wijnstokken bij, die allebei twee jaar oud zijn.”
In het wijngaardgebied van Caleta Olivia zegt Pérez dat het produceren en deel uitmaken van een project haar kijk op veel dingen heeft veranderd. “Het heeft me vooral geholpen om de planten te waarderen die onze grootouders en ooms hier zoveel jaren geleden naartoe hebben gebracht. En om die vruchten waarde te geven, niet alleen economisch, maar ook in termen van erfgoed en cultuur. Ze brachten ze mee om hun thuisland niet te vergeten,” zegt ze.
De druiven die vroeger als vers voedsel bij vrienden thuis belandden, werden al snel de grondstof, waardoor ze een nieuw belang kregen. “Het was een waardering voor de zorg die we deze planten jarenlang hadden gegeven,” zegt ze.
DROMEN VAN EEN WIJNMAKERIJ AAN ZEE
Hoewel de grondstof beschikbaar is, gaat het project door omdat de gemeente heeft toegezegd een wijnmakerij op te zetten. De provinciale overheid heeft ook beloofd om de benodigde apparatuur te leveren voor de assemblage.
González Maldonado is net zo enthousiast over dit plan als de producenten: “Het programma werd gelanceerd in mei 2021 om de teelt van fijne variëteiten op zeer kleine schaal te bevorderen met modules variërend van 50 tot 300 planten per producent,” herinnert hij zich.
In de tussentijd, met zo’n 1.200 wijnstokken van hybride druiven – die de boeren al hadden en die in zeer goede omstandigheden zijn om wijn van te maken – plus enkele internationale variëteiten, hebben ze een pilot test gedaan van een mousserende blend in een wijnmakerij in Chubut, in het gebied van Lago Puelo. Vandaag de dag hebben ze al een gezamenlijk merk genaamd Del Golfo, waarbij kleine producenten zijn aangesloten.
Dit jaar hadden ze geen flessen meer om te verkopen.
Het product van die eerste poging was een brut mousserende wijn die op traditionele wijze werd gemaakt – een zeer ambachtelijke methode die door wijnliefhebbers wordt gewaardeerd en die wordt gebruikt bij de productie van Champagne.
Ongeveer 300 flessen werden geleverd aan in totaal 20 wijnboeren, die de druiven leverden voor de productie van de eerste mousserende wijn in de stad. De volgende editie van de mousserende wijn van Del Golfo, die aan het eind van het jaar zal worden verkocht, is gebaseerd op hybride druiven die in april 2023 in de wijngaarden van Caleta Olivia worden geoogst. Vandaag de dag zijn leden van de gemeenschap de hoofdrolspelers van een droom die uitkomt.
Lidia Mendoza maakte deel uit van het initiatief: “Op dit moment heb ik een productie van 110 Malbec-planten die we vorig jaar hebben geplant en die zullen groeien met andere Pinot Noir- en Syrah-druiven. Ik ben erg blij met dit project, want het heeft me mogelijkheden gegeven om meer dingen te doen op de boerderij.”
Zowel zij als anderen beweren dat deze ervaring hen in het middelpunt plaatst van een gemeenschapsdroom: een eigen wijnmakerij. Dit jaar hadden ze geen flessen meer om te verkopen. En voor de volgende partij, die tegen het einde van het jaar klaar zal zijn, staan er al mensen in de rij.
Dit artikel “The World’s Southernmost Wine Is Also Deliciously Sustainable” verscheen eerder op Worldcrunch.
